Cezary Kalusowski w 1863 roku
27 grudnia 1909 roku, w swoim domu, w wieku 73 lat zmarł Cezary Ignacy Kałusowski (Цезарий Игнатьевич Калусовский) – aptekarz, powstaniec 1863 roku, mieszkaniec Irkucka. Pochowany został na nieistniejącym dzisiaj cmentarzu Jerozolimskim w Irkucku. Historię jego życia można znaleźć ( tutaj), ( tutaj), (tutaj), ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj), (tutaj) .
Barwny życiorys Cezarego Ignacego Kałusowskiego, mógłby z powodzeniem stanowić kanwę powieści przygodowej z końca XIX wieku. Zresztą sami oceńcie …
Ciernie i kwiaty. Powrót z robót w cegielni Józef Baerkman
Za działalność w Organizacji Narodowej i udział w Powstaniu Styczniowym, Cezary Ignacy Kałusowski, szlachcic zamieszkały na Litwie (urodzony w powiecie oszmiańskim koło Wilna w 1836 roku, mieszkający i działający w obwodzie grodzieńskim ), wykształcony aptekarz z własną apteką w Wilnie, został skazany wyrokiem sądu na kare 8 lat ciężkich robót w Aleksandrowsku na Syberii. Był jednym z 60.000 polskich zesłańców po 1863 roku..
W 1868 roku został ułaskawiony i ponownie aresztowany – za udział w tzw. powstaniu zabajkalskim, oraz zesłany do miejscowości Ołonk ( na północ od Irkucka ). Współwięźniowie w Ołonku wspominali medyczne umiejętności Cezarego Kałusowskiego, który leczył swoich towarzyszy niedoli i okoliczną ludność. I to prawdopodobnie przyczyniło się do złagodzenia wyroku i zgodę na przeniesienie do Irkucka.
Kałusowscy – Oberhard drzewo genealogiczne
Już sam fakt przebycia ponad 7000 kilometrów głównie pieszo, w nieprzyjaznych warunkach klimatycznych i przy lichym wyżywieniu, był nie lada wyczynem. Kara zesłania, sama w sobie zakładała eliminację więźniów w czasie wędrówki. Do celu docierali najzdrowsi i najwytrwalsi, przeznaczani po przybyciu do ciężkich prac fizycznych. W pierwszej kolejności umierali najsłabsi: starcy, kobiety, dzieci – zarówno ci skazani, jak i towarzyszące dobrowolnie swoim mężom, czy synom…
Historię życia Cezarego Ignacego Kałusowskiego można znaleźć ( tutaj), ( tutaj), (tutaj), ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj), (tutaj) .
Zesłańcy Obywatele Irkucka rok 1900
W przeciwieństwie do części zesłańców, jęczących nad „biedną Polską” i wiecznie dyskutujących o polityce, Cezary Ignacy Kałusowski , okazał się prawdziwym człowiekiem czynu i realistą. Dla niego Polska była „tu i teraz” i tutaj musiał nauczyć się żyć:
- W 1870 roku Cezary Kałusowski uzyskał prawo do osiedlenia się w Irkucku za pomoc w tłumieniu epidemii. Jako wykształcony farmaceuta rozpoczął pracę w aptece Woronowa z pensją 15 rubli miesięcznie.
- W 1874 roku otrzymał zezwolenie na poruszanie się w obrębie Syberii Wschodniej. Razem z A.Schmidtem i M.Hartungiem otwiera Fabrykę Wód Mineralnych.
- W 1879 roku wielki pożar w Irkucku niszczy miasto. Cezary Kałusowski traci dom, z fabryki wód mineralnych zostają zgliszcza.
- W 1879 roku wyrusza na poszukiwanie złota w okolice Bajkału i chyba mu sie udało, gdyż w 1880 roku ponownie otwiera Fabrykę Wód Mineralnych – tym razem z Pontowiczem. W tym samym roku awansyje na stanowisko kierownika apteki.
- W 1890 otrzymał wszelkie prawa obywatela miasta Irkuck. Łącznie z prawem podróżowania po terytorium Rosji. Dalej jednak obowiązywał go zakaz powrotu do Polski.
- W 1882 roku otwiera hurtownie wina z obrotami rzędu 5000 rubli i zyskiem ok 1000.
- W 1885 roku pracuje jako kierownik kolejno w różnych aptekach – zyskując opinie doskonałego fachowca w swojej branży.
- W 1897 rozpoczyna działalność jego własna apteka w doskonałej lokalizacji przy ulicy Grammatinskiej 9. Apteka zachowała się do dzisiaj, a sam Kałusowski doczekała się wpisu w Irkipedii.
Cezary Kałusowski – zdjęcie rodzinne ok 1900 roku Irkuck
Nie wiadomo dokładnie kiedy – Cezary Kałusowski – poznał wdowę Anne Judin (sybiraczkę). Nie mamy też pewności czy to jej panieńskie nazwisko. Samo nazwisko honorowego obywatela JUDIN pojawia sie w historii Irkucka w kontekście handlu alkoholem. Był znanym i bogatym kupcem. Prawdopodobnie Anna pochodziła z tej rodziny lub pochodził z niej, jej pierwszy mąż. Cezary Kalusowski i Anna Judin pobrali sie w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych XIX wieku. On wniósł mit powstańca walczącego o wolność „naszą i waszą” oraz prosperujące firmy, ona dwójkę dzieci z pierwszego małżeństwa: Michała i Annę ( Judin ).
Cezary Kałusowski i Stanisław Wojciech Koperski ok 1900 roku
W końcu XIX wieku Cezary Kałusowski był szanowanym i zamożnym obywatelem, a jego rodzina żyła w dostatku. Dzieci otrzymały solidne wykształcenie.
Cezary dbał, aby podtrzymywać kontakty z odległą Polską, prenumerował polskie książki i czasopisma, wspomagał finansowo innych zesłańców i różnego rodzaje organizacje działające na Syberii, a związane z ojczyzną. Dzieci, wychowane w duchu katolickim i polskiej tradycji doskonale znały ojczystą mowę – wiemy to z pamiętników jego córki Klaudii Oberhard.
Po latach zmagań z przeciwnościami losu, Cezary Kałusowski, zmarł w wieku 73 lat, w otoczeniu rodziny i przyjaciół, z nieodłącznym cygarem w ręku. Pozazdrościć !
“Było to spotkanie z udziałem lekarzy Syberii Wschodniej, a odbyło się 14 stycznia 1910 roku. Doktor Bergman, otwierając zebranie, przypomniał szczegółowy życiorys Cezarego Kałusowskiego, a przede wszystkim okres zesłania, zarówno w kontekście jego walki z caratem jak i kariery aptekarza, od bazarowego stoiska z lekami, do Apteki Miejskiej.. Po wygłoszonym przez dr. Bergmana przemówieniu, zebrani na sali lekarze wstali i uczcili minutą ciszy Jego pamięć ”
104 lata po śmierci Cezarego Ignacego Kałusowskiego ….
Cezary Kałusowski ok 1909 roku.
29 listopada 2013 roku, w auli Państwowego Uniwersytetu Medycznego w Irkucku, odbyło się spotkanie zorganizowane przez Polską Autonomię Kulturalną „OGNIWO” w Irkucku i Konsulat Generalny RP i Wydział Farmakologiczny. Spotkanie poświęcone było Cezaremu Kałusowskiemu (Цезарий Игнатьевич Калусовский) i Izydorowi Gustawowi Oberhard (Исидор Александрович Обергард ) – lekarzom przełomu XIX i XX wieku („Polscy lekarze i farmaceuci w Syberii Wschodniej przełomu XIX i XX wieku”)