Aleksander I Oberhard – 106 rocznica śmierci znanego lwowskiego aptekarza .

Aleksander i Karolina Oberhard ok 1888r.

Aleksander i Karolina Oberhard ok 1888r.

106 lat temu, 3 maja 1909 roku (niedziela – przed południem) zmarł we Lwowie Aleksander I Oberhard – magister farmacji – właściciel aptek: ‘Pod Zgodą” przy ulicy Zamarstynowskiej 38 oraz  placówki przy ulicy Gródeckiej i Bema.

W poprzednich wpisach podawana została inna data śmierci -wynikało to z braku dokumentów źródłowych, a przekaz rodzinny sugerował rok 1911 czy nawet 1912. Dopiero niedawno udało odnaleźć się skany gazet z tamtego okresu a w nich informacje o śmierci aptekarza.

 

O lwowskiej rodzinie Aleksandra I Oberhard pisalismy:
TUTAJ(klik) , TUTAJ(klik), TUTAJ(klik).

Informacja o smierci Aleksandra I Oberhard

Informacja o smierci Aleksandra I Oberhard

 

Informacja o smierci Aleksandra I Oberhard

Informacja o smierci Aleksandra I Oberhard

” Aleksander I Oberhard od kilku lat chorował na cukrzycę, chorobę nieuleczalną w tamtych czasach. Dzisiaj sklasyfikowalibyśmy ją jako cukrzyca typu 2. Na przełomie XIX i XX wieku cukrzycę próbowano leczyć wyłącznie dietą. Podstawowa zasada stosowana w leczeniu zgodnie do zaleceń Apollinaire Bouchardata brzmiała: ” Jedzcie tak mało jak tylko można !”.

Fragment drzewa genealogicznego rodziny OBERHARD

Fragment drzewa genealogicznego rodziny OBERHARD

W przypadku dorosłych dieta sprowadzała się do najbardziej energetycznych produktów: alkoholu i tłuszczy, dzieciom podawano wyłącznie mięso i jarzyny. Dzisiaj wiadomo, że alkohol i tłuszcze przyspieszały postępy choroby. Dopiero w 1921 roku prof. Nicolae Paulescu opisał swoje doświadczenia z insuliną a rok później zaczęto używać jej do leczenia……”.

Jednak w roku 1909 insuliny nie było i Aleksander I Oberhard, jako medyk mógł na sobie obserwować postęp choroby, której finał znał doskonale……

 

Rodzina Oberhard Lwów XIX - XX wiek

Rodzina Oberhard Lwów XIX – XX wiek

3 maja 1909 roku Aleksander I, nie poszedł do pracy, pozostał w swoim mieszkaniu przy ul. Zamarstynowskiej 28, a czując zbliżającą się smierć, pożegnał się z rodziną i przyjaciółmi. Chwile potem zmarł. Zdarzyło to prawdopodobnie w godzinach porannych lub w południe.

 

Aleksander Oberhard we władzach aptekarskich 1907

Aleksander Oberhard we władzach aptekarskich 1907

O zdarzeniu poinformowano Galicyjskie Towarzystwo Aptekarskie. Towarzystwo zawiadomiło prasę i już w popołudniowym wydaniu galicyjskiego dziennika “Nowa
Reforma” notatka o śmierci znanego farmaceuty została wydrukowana. Dzień później, 4 maja 1909 roku w porannym wydaniu informację o śmierci Aleksandra I Oberhard podała “Gazeta Lwowska” w swoim 100-ym numerze. W domu zamieszkałym przez rodzinę Oberhard zaczeli gromadzić się ludzie. Przyszli aby złożyć rodzinie kondolencje: krewni,  przyjaciele, znajomi, a także klienci apteki “Pod Zgodą”…..

O lwowskiej rodzinie Aleksandra I Oberhard pisalismy:
TUTAJ(klik) , TUTAJ(klik), TUTAJ(klik).

Aptekarz, działacz społeczny, dobroczyńca….

Aleksander Oberhard w Kasie Chorych 1895r

Aleksander Oberhard w Kasie Chorych 1895r

W środowisku galicyjskich farmaceutów Aleksander I Oberhard był osobą znaną i poważaną.

 

“Był w w tamtych latach ikoną lwowskiego aptekarstwa, (działał w branży i organizacjach społecznych przez prawie 30 lat) , gdy przybył po studiach w Wiedniu do Lwowa z tytułem naukowym,  w mieście było tylko 6 aptek prowadzonych przez magistrów farmacji.

Z braku precyzyjnych przepisów funkcjonowało też sporo “punktów aptecznych” nielegalnych, obnośnych lub obwoźnych, sprzedających niesprawdzone leki na bazarach w całej Galicji. W 1894 roku legalnych aptek było już 13.

Dom rodziny OBERHARD Zamarstynowska 28 ( dzisiaj )

Dom rodziny OBERHARD Zamarstynowska 28 ( dzisiaj )

W 20 lat później legalnych  aptek  była blisko setka.

Zanim Aleksander I Oberhard otworzył własną: “Pod Zgodą”, przez wiele lat był kierownikiem apteki “Pod Srebrnym Orłem” której właścicielem był Zygmunt Rucker, przemysłowiec, nie posiadający wykształcenia farmaceutycznego – a więc nie mogący samodzielnie działać w tej branży….”

Zarządzanie apteką Ruckera pozwoliło Aleksandrowi nawiązać kontakty z innymi farmaceutami w Galicji, co więcej był jednym z inicjatorów powołania GALICYJSKIEGO TOWARZYSTWA APTEKARSKIEGO i jako reprezentant Lwowa uczestniczył w I ZJEŹDZIE założycielskim tej organizacji w 1897 roku.

Lwow Zamarstynowska 38 - dzisiaj Tu mieściła się apteka Pod Zgodą

Lwow Zamarstynowska 38 – dzisiaj Tu mieściła się apteka Pod Zgodą

Przez wiele lat pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego. Powołanie Towarzystwa Aptekarskiego, podniosło rangę polityczną galicyjskich farmaceutów , a składane przez nich wnioski  uporządkowały rynek aptekarski, poprzez stworzenie szeregu praw, co pozwoliło usunąć z zawodu , hochsztaplerów oraz umożliwiło  rozwój legalnych aptek, nadzorowanych przez specjalistów.

I Zjazd Farmaceutów Galicyjskich 1897r

I Zjazd Farmaceutów Galicyjskich 1897r

Nie wszyscy wiedza że w tamtych czasach  do zakupu leku nie była wymagana recepta. Zamożni chorzy chodzili do lekarzy i otrzymywali od nich poradę i recepty, biedniejsi udawali się bezpośrednio do apteki i kupowali sugerowane przez farmaceutę lekarstwo, często identyczne z tym, przepisywanym przez lekarzy… Marka i ranga apteki ( a co za tym idzie zyski), opierały się więc na umiejętnościach i profesjonalizmie kierującego placówką farmaceuty, a reklamę zapewniali wdzięczni klienci przysyłając swoich znajomych…

W 1906 roku Aleksander I Oberhard postanawia odejść z apteki Ruckera, zamieszcza nawet ogłoszenie o pracy. To trudny okres dla wieloletniego kierownika znanej apteki, powodem są prawdopodobnie pieniądze, których Aleksander I potrzebuje na inwestowanie we własne przedsięwzięcie.

Aleksander Oberhard rezygnuje z pracy w aptece Ruckera

Aleksander Oberhard rezygnuje z pracy w aptece Ruckera

Dorastające dzieci i być może nieuleczalna choroba , utwierdzają Aleksandra I Oberhard w przekonaniu, że  jako wykształcony i znany działacz lwowskiej farmacji (Galicyjskie Towarzystwo Aptekarskie, Kasa Chorych, członek honorowy i sponsor szeregu społecznych organizacji ) może i powinien założyć własną aptekę.

Określenie “Pod Zgodą” wpisuje się w lwowską tradycję nadawania aptekom nazw związanych z symbolami narodowościowymi (“apteka pod węgierską koroną”, apteka pod srebrnym orłem” etc.) lub społecznymi. “Pod Zgodą” ma symbolizować jedność wielonarodowościowej grupy jaką stanowili mieszkańcy Lwowa. Lokalizacja apteki znajdowała się na styku dzielnic zamieszkałych przez Polaków, Ormian, Rosjan i Żydów. Uroczyste otwarcie ma miejsce 22 października 1908 roku w obecności prezydenta Lwowa. Aleksander I przekazuje na cele dobroczynne 100 koron. To była duża suma (koszt budowy budynku i wyposażenia Opery Lwowskiej wyniósł parę lat wcześniej 1.500.000 koron) i nie jedyna.

Szkoła im T. Czackiego Lwów ok 1900 roku

Szkoła im T. Czackiego Lwów ok 1900 roku

Warto wspomnieć w tym miejscu, o Karolinie Oberhard  ( wykształconej i wyemancypowanej kobiecie)  – wieloletniej dyrektorce szkoły żeńskiej im. T. Czackiego. Podczas, gdy lwowski aptekarz tworzył historię galicyjskiej farmacji, jego żona kontynuowała karierę w edukacji. Zamiast typowej dla kobiet w tamtych czasach roli “kury domowej” wybrała pracę, przechodząc cała drogę zawodową od młodszej nauczycielki do dyrektorki.  Była w swojej

Izydor z siastra Irena ok 1903r

Izydor z siostra Irena ok 1903r

profesji równie znana jak jej mąż  w swojej!.  Opisalismy to [ TUTAJ] klik. Obraz uzupełniała dwójka udanych dzieci: Izydor (student farmacji Uniwersytetu Lwowskiego) i piękna Irena, obiekt westchnień niejednego młodzieńca…

 

Wracając do Aleksandra I Oberhard …..

INFO: Przez krótki czas Aleksander I Oberhard był właścicielem 2 aptek. Oprócz tej znanej “Pod Zgodą” przy ul. Zamarstynowskiej 38, otworzył jeszcze jedną na ul. Gródeckiej (przy Bema). Druga placówka, mieszcząca się w okolicy koszar, miała obsługiwać głownie wojskowych. O ile plan utworzenia apteki ” Pod Zgodą ” przy Zamarstynowskiej był ekonomicznych sukcesem, o tyle placówka nastawiona na obsługę wojska nigdy nie spełniła swoich założeń. Nie wiadomo też jak długo działała apteka na ulicy Gródeckiej Choroba i śmierć aptekarza przekreśliły plany znanego we Lwowie farmaceuty.  

Ogłoszenie w Gazecie Lwowskiej 1907 rok

Ogłoszenie w Gazecie Lwowskiej 1907 rok

Otwarcie Apteki POD ZGODA 1908 rok. Lwow

Otwarcie Apteki POD ZGODA 1908 rok. Lwow

 

 

Nieduża (pod względem powierzchni) apteka przy Zamarstynowskiej 38 stała się szybko znana i generowała duże zyski. Wynikało to z faktu, że prowadził ja osobiście wykształcony chemik, z prawem do samodzielnego produkowania leków, a nabyte przez lata doświadczenie sprawiało, że wykonywane lekarstwa pomagały w chorobach. Apteka nie przyjmowała do dystrybucji “podejrzanych” produktów, a w prasowych ogłoszeniach reklamowych hurtowni pisano: “… do nabycia w aptece Oberharda i innych najlepszych składach”.

Recepta zrealizowana w aptece Pod Zgodą

Recepta zrealizowana w aptece Pod Zgodą

 

Swoistym fenomenem było to, że pod kierunkiem Aleksandra I Oberhard otwarta 22 października 1908 roku apteka “Pod Zgodą” funkcjonowała do 1914 roku. Po śmierci Aleksandra ( niecałe 7 miesięcy po otwarciu), prowadził ją jego syn Izydor (zmienił kierunek swoich studiów na Uniwersytecie Lwowskim z inżynierskiego na farmację – prawdopodobnie za namową chorującego na cukrzyce Ojca) , a w 1914 roku dzierżawił Henryk Wohl. Przez wszystkie te lata, przynosiła wystarczający dochód, aby zapewnić przyzwoitą egzystencję całej rodzinie Oberhard.

Apteki Aleksandra Oberhard (stara mapa Lwowa)

Apteki Aleksandra Oberhard (stara mapa Lwowa)

Zarówno z punktu widzenia genealogii rodzinnej, jak i historii lwowskiej farmacji, śmierć cenionego aptekarza i działacza społecznego zamyka pewna epokę. Chociaż do wybuchu I Wojny Światowej pozostały 4 lata, nadchodząca katastrofa jest widoczna zarówno w naszej historii rodzinnej, jak i w życiu mieszkańców Lwowa. Narastają napięcia społeczne, W czerwcu 1908 roku utworzono tajny Związek Walki Czynnej, oraz legalny Związek Strzelecki we Lwowie (do którego wstąpił przyszły legionista i bohater bitwy pod Marcinkowicami: Izydor Oberhard syn Aleksandra I).

Aleksander Oberhard 1857 - 1909

Aleksander Oberhard 1857 – 1909

Spokojne i dostanie życie lwowskiej rodziny Oberhard powoli odeszło w przeszłość. Wyjazd Karoliny Oberhard do Wiednia zakończył  naszą lwowską historię.

 

Izydor Gustaw OBERHARD – Profesor.

MEDYK Artykuł str. 2 o Izydorze Gustwie Oberhard (Елена Федорова)

MEDYK Artykuł str. 2 o Izydorze Gustwie Oberhard (Елена Федорова)

O Izydorze Oberhard pisaliśmy ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj), (tutaj), ( tutaj), ( tutaj), ( tutaj)

“Jeżeli się komuś wydaje, że panuje nad swoim życiem, że decyduje o własnej przyszłości – bardzo się myli. Jeżeli ktoś sądzi, że postępując właściwie i starannie, oraz żyjąc uczciwie  otrzyma od życia nagrodę – będzie rozczarowany. Jedyne na co można liczyć, to na to, że ktoś będzie o nas pamiętał. Bez gwarancji że tak się stanie… “

Oto opis kariery naukowej i śmierci prawego człowieka: profesora Izydora Gustawa Oberhard.

MSZ Rzeczpospolita Polska - informacja

MSZ Rzeczpospolita Polska – informacja

  • Lata 1916 – 1930 – kariera naukowa.

Po przybyciu do Irkucka, zwolniony z zesłania (1916r.), Izydor Gustaw OBERHARD, dość szybko odnalazł się w nowej rzeczywistości.

Jako socjalista, generalnie popierał rewolucje. Jako naukowiec, magister farmacji i doktor filozofii, zdawał sobie sprawę, jak wielkie możliwości w realizacji naukowych marzeń stwarzają nadchodzące zmiany. Tym bardziej, że nowa władza potrzebowała młodych wykształconych i aktywnych ludzi z wizją nowego świata.

Zresztą większość naukowców sprzed rewolucji i tak rozstrzelano lub wysłano do obozów.

Szczesliwe lata Izydor, Aleksander, Klaudia 1922

Szczesliwe lata Izydor, Aleksander, Klaudia 1922

Lata 1917 – 1930 to w zasadzie pasmo sukcesów naukowych Izydora Gustawa Oberhard. Sukcesów prawdziwych. Zawdzięczał to wiedzy farmaceutyczna, popartej wykształceniem filozofa, dzięki czemu patrzył na problemy naukowe w sposób syntetyczny, a jego wizja medycyny znacznie wykraczała poza czasy w jakich żył.

Został doceniony i w  1918 roku wyznaczono go na ludowego komisarza od spraw farmacji w centralnej Syberii.

Zatrudniony na Uniwersytecie w Irkucku wraz z grupa specjalistów prowadził badania w zakresie medycyny  tybetańskiej – wyrosłej z badań prof Badmajewa ( Н. Н. Бадмаева ) i jednocześnie kreślił wizje kierunków rozwoju farmacji w ZSRR. Władza szybko dostrzegła potencjał młodego naukowca i w 1923 roku zaproponowano mu katedrę profesorska na Uniwersytecie w Leningradzie i Instytucie Medycyny Eksperymentalnej.

  • Rok 1931 – pierwsze ostrzeżenie – Sprawa O. O. Gartocha ( Оскар Оскарович Гартох (1881 – 1942))
Izydor z synem Aleksandrem w 1923 roku (Leningrad)

Izydor z synem Aleksandrem w 1925 roku (Leningrad)

W latach 30-ych XX wieku w ZSRR trwała walka o władzę. Chociaż przywództwo Stalina było niekwestionowane, to wódz uważnie obserwował, czy ktoś z podwładnych nie stanowi zagrożenia. Jednym z potencjalnych kandydatów był Siergiej Kirow, od 1926 roku sekretarz leningradzkiego oddziału partii. Zbyt długie brawa dla Kirowa na XVII Zjeździe Partii w 1934 roku, zmusiły Stalina do zorganizowania spisku i zabicia potencjalnego konkurenta ( 1. XII. 1934).

“…. NKWD cały czas szuka potencjalnych przeciwników i konkurentów dla władzy i jak każda instytucja tego typu rozliczana jest z wyników. Środowisko naukowców, to łatwy chleb dla siepaczy. Są skupieni na własnych sprawach naukowych, łatwo ich złamać, nie są fanatykami żadnej władzy więc bez problemu padają ofiarami prowokacji. A znane nazwiska aresztowanych przynoszą splendor i premie śledczym… W centrum tych wydarzeń znalazł się profesor Izydor Gustaw Oberhard. Nietrudno go było nie zauważyć. W 1931 roku jest cenionym specjalistą w dziedzinie farmacji nie tylko w ZSRR ale i w całej Europie. Nie wszystkim towarzyszom – także spośród naukowców – podoba się kariera Izydora…..”

Pamietnik Klaudii - opis podrózy Izydora do Niemiec w 1928 roku

Pamietnik Klaudii – opis podrózy Izydora do Niemiec w 1928 roku

Oficjalnym powodem pierwszego aresztowania 30 stycznia 1931 roku było: “укрывательстве контрреволюционных элементов, нелегально проживающих в СССР” ( ukrywanie antyrewolucyjnych elementów nielegalnie przebywających w ZSRR ) co oznaczało w przypadku Izydora Oberhard posiadanie r z e c z y ( nie osoby ) zakazanej w ZSRR. Chodzi o paczkę przesłaną z Niemiec.
Przesyłka z dokumentami i próbkami badań wysłana została  na nazwisko współpracownika mikrobiologa O.O. Gartoha, w sprawie otrzymania której Izydor Oberhard musiał składać pisemne wyjaśnienie, że jej zawartość przeznaczona jest dla Instytutu.

Patenty Izydora OBERHARD

Niektóre patenty Izydora OBERHARD

Podejrzenia skupione są na Izydorze Oberhard wynikają z faktu, że był członkiem Niemieckiego Towarzystwa Farmaceutycznego i że w 1928 roku brał udział w sesji tej organizacji w Niemczech. Odwiedził też w drodze powrotnej Polskę, w tamtym czasie wroga ZSRR.

Wraz z Izydorem Oberhard została aresztowana też grupa mikrobiologów: PF Zdrodovsky , Wirginia Barykina OO Gartoh , IP Krichevsky , MI Schuster , LA Zilber , AD Sheboldaeva GI Safonovoj (П.Ф. Здродовского, В.А. Барыкина, О.О. Гартох, И.П. Кричевского,М.И. Шустера, Л.А. Зильбера, А.Д. Шеболдаевой, Г.И. Сафоновой).

 

Оскар Оскарович Гартох ( Gartoch)

Оскар Оскарович Гартох ( Gartoch)

O. O. Gartoch ( О.О. Гартох) , przyznał się do udziału w spisku “majacym na celu zamach na dowódcę i przyjaciela ludzkości Stalina, szpiegostwo na rzecz Niemiec hitlerowskich , w formie działań wywrotowych zanieczyszczenie w przypadku wojny , źródeł wody i sabotażu z przodu kontroli epidemii  “ .Został zwolniony przez NKWD (za protekcją rządu francuskiego i noblisty Romain Rollanda ) i w 1941 roku uhonorowany tytułem ” Zasłużony Naukowiec ZSRR”.
Równo 11 lat później (30 stycznia 1942r) , Gartoch    został skazany na śmierć za szpiegostwo i zabity w więziennym korytarzu przez NKWD.

Wielka Encykloperdia Medyczna -jeden z wielu wpisów I.Oberhard

Wielka Encykloperdia Medyczna -jeden z wielu wpisów I.Oberhard

W efekcie interwencji profesora Iwana Pawłowa i pisarza Gorkiego (wielkiego zwolennika medycyny tybetańskiej i animatora Instytutu Medycyny Eksperymentalnej) – cześć naukowców min. Izydor Gustaw Oberhard została uwolniona, ale ich teczki tylko na jakiś czas zostały odłożone na półki.

Należy pamiętać, że mimo propagandowych mitów, ani uczony Iwan Pawłow (Иван Петрович Павлов), ani pisarz Maxim Gorki j nie należeli to “twardogłowych komunistów” i wielokrotnie wyrażali swoje wątpliwości co do idei “rewolucji światowej”. Jednak ze względu na sławę i osiągnięcia, a także – w przypadku Pawłowa – ze względu na nowatorskie eksperymenty w zakresie poszukiwania “pigułki młodości i zdrowia” ( każdy dyktator marzy o wiecznej władzy ) i prowadzonych badań dla wojska, ich argumenty w obronie naukowców zostały uwzględnione. 

Lata 1932 – 1938 to ostatni okres życia i kariery Izydora Gustawa Oberhard. Jako człowiek prawy, wierzy, że aresztowanie w 1931 roku było pomyłką i dalej pozostaje na celowniku swoich wrogów, walcząc o lepsze jutro ZSRR. To dziwne, bo jako wykształcony i doświadczony obywatel, znający realia tamtego okresu, posiadający znajomych i współpracowników represjonowanych przez władze, będąc świadkiem czystek i prowokacji, powinien przewidzieć co może się wkrótce wydarzyć.

Izydor Oberhard. 1937 rok. Przed aresztowaniem przez NKWD.

Izydor Oberhard. 1937 rok. Przed aresztowaniem przez NKWD.

W 1934 roku, ze względu na reorganizacje Instytutu Medycyny Eksperymentalnej ( ma on status “Państwowy”) Izydor wraz z drugą żoną i Zoją i córeczka Irenką wyjechał do Moskwy, gdzie  kierował utworzoną przez siebie katedrą Chemii na wydziale farmacji Moskiewskiego Uniwersytetu.

Cały czas poświęca na prowadzenie badań, wykłady, pisanie prac naukowych…  jakby chciał zapomnieć o aresztowaniu w 1931 roku, o obserwujących go milicjantach w cywilu, o pytaniach zadawanych współpracownikom i studentom na jego temat. Śpieszy się, bo w 1938 roku, ma opuścić Instytut pierwsza grupa studentów, kształconych w na stworzonym przez Izydora wydziale.

Rehabilitacja: Izydor Oberhard

Rehabilitacja: Izydor Oberhard

Po zabójstwie Kirowa (1934), w Leningradzie (Petersburg) rozpoczęły się represje. Obywatele domyślali się, a władza wiedziała, że za zabójstwem stoi Stalin i że sam Kirow – wieloletni sekretarz partii w Leningradzie był w swoim mieście wpływową osobą. Wypędzono z Leningradu ( Petersburg) dziesiątki tysięcy ludzi (potencjalnych wrogów ludu, ale też potencjalnych zwolenników Kirowa i zmian we władzach), a w obawie przed sabotażem aresztowano naukowców chemików, biochemików i mikrobiologów.

Dom w ktorym mieszkał Izydor Oberhard przed aresztowaniem (28.09.1937)

Dom w ktorym mieszkał Izydor Oberhard przed aresztowaniem (28.09.1937)

Dotyczyło to także grupy specjalistów od spraw tzw. medycyny eksperymentalnej prof Badmajewa ( Н. Н. Бадмаева ), dr. Speranskiego , Izydora Oberhard (А. Д. Сперанский и И. А.Обергард) – wywodzących się z Uniwersytetu w Irkucku oraz  innych badaczy: V.P. Kashkadamov, L.L. Wasiliew, K.I. Povarnin, A. K. Borsuk, P.F. Lesgaft, M.D.Tushino, Y.I Perihanyants, A.F. Gammerman, A.B. Verigo i inni (В. П. Кашкадамов, Л. Л. Васильев, К. И. Поварнин (психоневролог), А. К. Борсук, М. В. Елкин , М. Д. Тушинский , Я. И. Периханянц , А. Ф. Гаммерман, А. Б. Вериго ).

Komunarka, place of mass-murder by communists

Komunarka, place of mass-murder by communists

Także dzięki animozji wśród samych uczonych i ich niespełnionych ambicji NKWD miała łatwe zadanie w wymuszaniu zeznań i preparowaniu oskarżeń ( min. zarzucając twórcy radzieckiej medycyny tybetańskiej Badmajewowi ( ( Н. Н. Бадмаев ) kradzież leków co w efekcie doprowadziło do skazania i zamordowania naukowca w 1939 roku). Podobnie represjonowano V.P. Kashkadamova ( В. П. Кашкадамов) i wielu innych.

25 czerwca 1937 roku, przyjaciel i współpracownik Izydora Oberhard  – Komisarz Zdrowia  Grzegorz Kamiński (Григорий Наумович Ками́нский) wystąpił na 25 plenum Komitetu Centralnego i zarzucił Berii ( Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR ) prace w 1920 roku w kontrwywiadzie azerbejdżańskiej partii MUSAWAT – głoszącej wolność dla Azerbejdżanu (który został podbity przez Armie Czerwoną), oraz o wcześniejsza współpracę z wywiadem angielskim . 

 

Grigory Naumovich Kaminsky

Grigory Naumovich Kaminsky

Zarzucenie szefowi NKWD zdrady spowodowało natychmiastowe aresztowanie Kamińskiego. Nikt na plenum go nie poparł, chociaż prawdopodobnie plan przeciwników Berii (Jagoda, Bucharin, Rykow)  zakładał , że  po takim wystąpieniu oprawca Ławrientij Beria  zostanie usunięty z partii.  W obronie przyjaciela podczas przesłuchań w NKWD stanął Izydor Gustaw Oberhard i został także szybko aresztowany (28.09.1937), chociaż bezpośrednim pretekstem była sprawa z lustrem (klik). Obaj Kamiński i Oberhard zostali osądzeni w tym samy procesie w lutym 1938 roku i skazani za szpiegostwo. Kamińskiego zabito 8 lutego 1938 roku, a Izydora Oberhard miesiąc później  15 marca 1938 . Do 1959 roku (gdy został zrehabilitowany) nikt z rodziny nie wiedział, że został stracony 21 lat wcześniej..

Z dzisiejszego punktu widzenia tamtejszych wydarzeń, opisane “procesy” były konsekwencją walki na gorze władzy i przegranej wysokiej rangi dygnitarzy takich jak Bucharin, Rykow Jagoda (Бухарин, Рыков, Ягода) – tzw. “II moskiewski proces”. Izydor Gustaw Oberhard – naukowiec, nie polityk – znalazł się po prostu w złym czasie i w złym miejscu.

 

W 1936 pisarz Maxim Gorkij ( Горький) już nie żył, podobnie jak akademik Iwan Pawłow, a to im Izydor Gustaw Oberhard. zawdzięczał zwolnienie z aresztu w 1931 roku ( pierwsze aresztowanie)

O rodzinnej tragedii związanej z  drugim aresztowaniem pisaliśmy tutaj.

Masowe groby (Moskwa Kommunarka)  Izydor Oberhard

Masowe groby (Moskwa Kommunarka) Izydor Oberhard

Izydor Gustaw Oberhard pozostawił po sobie kilkadziesiąt prac naukowych, podręczników i szereg patentów. Był współautorem min. Wielkiej Encyklopedii Medycznej. Mimo upływu wielu lat, jego prace naukowe są wymieniane w bibliografiach współczesnych badaczy. Był też współtwórcą (1919)  i wieloletnim redaktorem czasopisma farmaceutycznego “Всероссийский фармацевтический вестник”.

Spoczywa w niezidentyfikowanym zbiorowym grobie na Moskiewskim cmentarzu ( Moskowskaja oblast’, Kommunarka ).

Lwowskie apteki Aleksandra OBERHARD XIX – XX wiek

“Druga połowa XIX wieku. Okres fascynacji nauką i wiara, że jest ona panaceum  na wszystkie bolączki ludzkości. Kilkanascie lat temu wynaleziono rower, maszynę do szycia, znaczki pocztowe, rewolwer i telegraf, zapałki, fotografie, strzykawki i igły lekarskie. Tysiące nowych wynalazków jest właśnie opracowywanych:
samochód, nitrogliceryna, telefon, czy fonograf…. Wkrótce wszyscy zaczną korzystać z kinematografu i radia, a życie zacznie ratować aspiryna…”

APTEKA POD ZGODA Lwow Zamarstynowska 38 - dzisiaj

APTEKA POD ZGODA Lwow Zamarstynowska 38 – dzisiaj

Lwów, był wówczas miastem szczególnym, siedliskiem wielu narodowości i idei, ale i miejscem, gdzie emocje zwiazane z historią tego rejonu, oraz podziały na
biednych i bogatych tworzyły swoistą beczkę prochu. Był tez dynamicznie rozwijajacym się ośrodkiem wiedzy ( Uniwerytet Lwowski ) i kultury ( Teatr Miejski ). Ze względu na swoje położenie geograficzne, był swoistym barometrem na wszelkie nowe idee: polityczne, technologiczne i obyczajowe.
Lukrowany, sentymentalny opis Lwowa z okresu międzywojennego powstał później i nijak się miał do XIX – o wiecznego miasta w którym żyła rodzina Oberhard.

Aleksander i Krolina Oberhard ( Finkelstein von ) ok 1875 r

Aleksander i Krolina Oberhard ( Finkelstein von ) ok 1875

Urodzony we Lwowie w 1857 Aleksander I Oberhard pochodził zamożnej rodziny i prawdopodobnie dzieciństwo spedził w rodzinnym mieście. Rodzice, zadbali o
ogólne, staranne wykształcenie swojego jedynaka. Dość szybko dostrzegli muzyczne zdolności Aleksandra i jego zamiłowanie do gry na skrzypcach, zatrudniając Nalepszych nauczycieli muzyki. Jako dwudziestoletni młodzieniec wysłany został do Wiednia, gdzie rozpoczął i ukonczył studia w dziedzinie farmacji, otrzymując tytuł magistra. Tam też poznał swoja przyszłą żonę, Karolinę Finkelstein, córkę Gustawa i Fany. Pobrali sie prawdopodobnie na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku.

” Były dwie drogi na otrzymanie uprawnień aptekarza w tamtym czasie.

Dom rodziny OBERHARD Zamarstynowska 28 ( dzisiaj )

Dom rodziny OBERHARD Zamarstynowska 28 ( dzisiaj )

Jedna polegała na kilkuletnim terminowaniu w aptece przez absolwenta szkoły (
odpowiednika dzisiejszej szkoły średniej ) i egzaminie przed “Gremium Aptekarskim Obwodowym” (Ignacy Łukasiewicz tak własnie został aptekarzem). Pozwalało to na samodzielną pracę w aptece z pewnymi ograniczeniam ( nie wolno było samemu tworzyć nowych leków ). Drugim sposobem było skończenie studiów na wydziale farmacjii i otrzymanie tytułu magistra farmacji. Ta opcja wymagała dużego wysiłku, zdolności, a przede wszystkim pieniędzy – stąd niewielka liczba magistrów farmacjii we Lwowie.”

Gazeta Lwowska 1907. Apteki Aleksandra Oberhard

Gazeta Lwowska 1907. Apteki Aleksandra Oberhard

Aleksander I Oberhard i jego żona Karolina osiedli we Lwowie. Byli młodzi, piękni, wykształceni i jak na tamte czasy zamożni. Tytuł magistar farmacji ( na ok 100.000 mieszkanców Lwowa posiadało go wtedy może kilkudziesieciu ) pozwalał Aleksandrowi I wybierac wśród najlepszych posad.
Aleksander rozpoczął pracę w aptece “Pod Srebrnym Orłem” której właścicielem był Zygmunt Rucker ( farmeceuta i przemysłowiec ), gdzie po kilku latach pełnił funkcję kierownika. Oberhardowie posiadali kilka nieruchomości wniesione do wspólnego majatku przez Karolinę, która z kolei odnalazła swoje posłannictwo w
nauczaniu szkolnym. Uzdolniony muzycznie Aleksander I grywał zawodowo na skrzypcach w orkiestrach symfonicznych. Gdy urodziły się dzieci ( Izydor: 1888 i Irena: 1893 ),

Aleksander Oberhard we władzach aptekarskich 1907

Aleksander Oberhard we władzach aptekarskich 1907

Oberhardowie stanowili zamożną, mieszczańską rodzinę, aktywnie uczestniczącą w zyciu społecznym Lwowa i o której wspominano w Gazecie Lwowskiej przy  róznych okazjach.

Wielokrotnie wymieniano ich jako bezinteresownych filantropów. Aleksander uczestniczył też we władzach szeregu organizacji aptekarskich i kasy chorych.
Należy sądzić, że to własnie wspólna pasja do nauki i wiedzy, a także poczucie misji pomagania innym u Karoliny i Aleksandra była ważnym spoiwem ich małżeństwa. Obydwoje dbali o to, aby ich dzieci
zostały starannie wykształcone. Izydor, podobnie jak jego ojciec był doskonałym skrzypkiem i biegle władał obcymi językami.
Byli awangardą rozwijającej się wówczas klasy średniej, Swoją pozycję zawdzięczali pracy i wykształceniu, oraz przestrzeganiu moralnych zasad, co nie było łatwe w tak zróżnicowanym socjalnie i narodowościowo Lwowie.

Apteki Aleksandra Oberhard (stara mapa Lwowa)

Apteki Aleksandra Oberhard (stara mapa Lwowa)

W 1907 roku, Aleksander postanowił założyć DWIE apteki. Jedną główną, położoną w doskonałej lokalizacji przy ul Zamarstynowskiej 38 i drugą ( prawdopodobnie jako
filę ) przy skrzyżowaniu ul Gródeckiej i Bema ( obie ulice już nie istnieją ). Filia w założenie – mieszcząca się w okolicy koszar wojska – miała obsługiwać głownie
wojskowych. O ile plan utworzenia apteki ” Pod Zgodą ” przy Zamastynowskie był ekonomicznych sukcesem, o tyle placówka nastawiona na obsluge wojska
rozczarowała. Po prostu wojskowi nie mieli pieniędzy, tracąc otrzymany żołd na rozrywki.

Karolina Oberhard lista uchodzcow ze Lwowa 1914

Karolina Oberhard lista uchodzcow ze Lwowa 1914

W 1911 roku, Aleksander zaczyna mieć problemy ze zdrowiem. Ma 54 lata. Choruje na cukrzycę, a to oznacza wyrok śmierci. Insulina zostanie odkryta dopiero w 1922 roku. On, znany filantrop i aptekarz, który przez całe życie pomagał innym wie że wkrótce odejdzie. Izydor pomaga ojcu w pracy, ale apteka stworzona  przez Aleksandra wymaga cięzkiej pracy i twórczej pasji, a Izydor ma inne, ważniejsze sprawy na głowie, takie jak “ratowanie świata”.
Apteka “Pod Zgodą “ była jedną z bardziej znanych we Lwowie i funkcjonowała jeszcze krótko po śmierci Aleksandra I, prowadził ją jego syn Izydor. Później,
prawdopodobnie pod koniec 1912 roku została sprzedana. Izydor, całkowicie pochłonięty ideami  społecznymi kończy ze spokojnym , mieszczańskim życiem i wyrusza walczyć w polskim wojsku.

Irene Oberhard wraz z bratem Izydorem - ok. roku 1903. Lwow.

Irene Oberhard wraz z bratem Izydorem – ok. roku 1903. Lwow.

” Trudno oceniać powody, dla których Izydor Gustaw Oberhard – wykształcony i zdolny 24 -o latek z mieszczucha przeistoczył sie w wojownika. Czy zachłysnął sie lewackimi rewolucyjnymi ideami mającej nadejść rewolucji, czy dał się uwieść socjalistycznym opowieścim Daszyńskiego i jego partii PPSD wspólpracującej z władzami Austrii ( zaborcą ), czy po prostu zaszumiała mu w głowie myśl o romantycznej przygodzie. Faktem jest, że zlikwidowanie rodzinnej apteki stało sie początkiem końca lwowskiej historii rodziny Oberhard. “

Rodzina rozpada się, a schorowana Karolina wyjeżdża ze Lwowa do odziedziczonego po swojej matce mieszkania w Wiedniu. Jej córka Irena Oberhard, z niewiadomych powodów i w niejasnych okolicznościach pod przybranym nazwiskiem, potajemnie bierze ślub z Arnoldem Felickim ( Feld ) .

Wieden kamienica.. Ostatnie miejsce pobytu Karoliny Oberhard. Zdjecie wspolczesne.

Wieden kamienica.. Ostatnie miejsce pobytu Karoliny Oberhard. Zdjecie wspolczesne.

Kilka miesięcy później, po tych wydarzeniach rozpoczyna się I Wojna Światowa.

Karolina Oberhard spędza ostatni rok życia w swoim mieszkaniu, w Wiedniu pod adresem Wollzeile 31. Przed samą smiercią, odwiedza ją córka Irena, będaca w  ciąży. Przebywa z matką prawdopodobnie do samej śmierci ( 9 sierpnia 1915r ). Uczestniczy w pogrzebie.

Pozostaje w Wiedniu aż do końca wojny, później wraca do Lwowa. Lecz jest to już inny świat i całkiem inne rodzinne historie, toczące się oddzielnie i oddalone od siebie o tysiące kilometrów.

 

Izydor OBERHARD i Klaudia KAŁUSOWSKA – miłość na końcu swiata w Irkucku. (1892 – 1923).

Irkuck, przełom XIX i XX wieku….. Świat przypominajacy pionierskie czasy na Dzikim Zachodzie.

Pamietnik Klaudii Oberhard -Irkuck

Pamietnik Klaudii Oberhard -Irkuck

Z jednej strony nowi, zsyłani przez carat Polacy, z drugiej tysiące awanturników, dezerterów, poszukiwaczy złota, wiecznie pijani ruscy żołnierze mający pilnować porządku na peryferiach mocarstwa, dla których owa służba była karą i przekleństwem.
W tym tyglu powoli wyłaniało sie nowe pokolenie – dzieci zesłańców, które nigdy nie widziały ojczyzny rodziców, ale żyło zgodnie z polską tradycją. Wśród zesłańców było bowiem bardzo wielu ludzi wykształconych, którzy rozumieli, że jedynym sposobem przetrwania jest kultywowanie własnego dziedzictwa. Rewolucja w 1917 roku, paradoksalnie, pomogła tej grupie społecznej. Nowa władza potrzebowała nowych ludzi, zwłaszcza wykształconych dla unikniecia niepokojów społecznych po wyeliminowaniu starej, carskiej kadry.

Klaudia Oberhard (Kalusowska) - 1914r.

Klaudia Oberhard (Kalusowska) – 1914r.

Izydor Oberhard 1922

Izydor Oberhard 1922

Ona – córka powstańca styczniowego Cezarego Kałusowskiego, urodzona w Irkucku. Zakochana w Polsce, której nigdy nie widziała, a którą znała z opowieści, wychowana w środowisku innych, zesłanych jak jej ojciec Polaków. Dorastajaca panna zaczytana w polskiej literaturze oczekiwała na swojego Kmicica czy Skrzetuskiego, który przybedzie do niej własnie tu, do Irkucka na “końcu świata”…
On – rodowity “lwowiak” z zamożnej aptekarskiej rodziny, wykształcony, z dyplomami uniwersyteckimi farmacji i filozofii, działacz polityczny, legionista Piłsudkiego i bohater I Brygady trafił do obozu po wzięciu do niewoli po bitwie pod Marcinkowicami i w 1915 roku zostal zesłany do guberni jenisejskiej. W nagrodę za opanowanie epidemii w obozie – dostaje pozwolenie na osiedlenie sie w Irkucku.Tak więc drogi Klaudii i Izydora zeszły się i w 1917 roku wzięli ślub. Ona – miała swojego bohatera, On mial wreszcie po latach tułaczki i niebezpieczeństw: miłość, bezpieczny kąt, stabilne zajęcie – cały mieszczanski pakiet o jakim marzą wojownicy ratujacy świat… A apteka prowadzona przez Klaudie zyskała fachowca farmaceutę.Do 1923 roku – wyjazdu z Irkucka do Leningradu całej rodziny, Oberhardowie – stanowią szczęsliwą rodzinę. Miłość do małzonka i dziecka wydaje sie niwelować całkowicie róznice: charakteru, wykształcenia, światopogladu i wizji życia rodzinnego. Klaudia akceptuje ograniczenia wynikające z awansu społecznego Izydora, tym łatwiej, że związane jest to z poprawą bytu całej rodziny: nowe mieszkania, wieksze pieniądze, prestiż ….

Klaudia, Aleksander, Izydor 1920r.

Klaudia, Aleksander, Izydor 1920r.

Od urodzin syna Aleksandra, Klaudia prowadzi pamiętnik – stąd wiemy co się działo w tamtym czasie. Izydor robi oszałamiajaca karierę – staje się postacią znaną. Zostaje profesorem na Uniwersytecie Irkuckim. Publikuje prace naukowe w dziedzinie biochemii i filozofii, prowadzi samodzielne badania docierając aż nad Morze Japońskie. Władza radziecka jest łaskawa – potrzebuje sukcesów a w raportach dobrze prezentuje sie tzw. nowa inteligencja.

Izydor, Aleksander, Klaudia 1922 - ostatnie szczesliwe lata. Irkuck

Izydor, Aleksander, Klaudia 1922 – ostatnie szczesliwe lata. Irkuck

Świat Klaudii – “dziewczyny z sąsiedztwa” staje się dla niej coraz bardziej obcy. Śmietanka towarzyska Irkucka: profesorowie, komisarze, pisarze, rozwijają wizję nowego społeczeństaw i świata. Nikt już nie pyta: “a co z Polską ?”.  Na fotce – “post rewolucyjny” strój Izydora, także świadczy o zmianie jego usposobienia. Nie zapominajmy, że mówimy o autentycznym, uznanym  naukowcu publikującym naukowe artykuły także w prasie zagranicznej…

 

Izydor z synem Aleksandrem w 1928 roku (Leningrad)

Izydor z synem Aleksandrem w 1928 roku (Leningrad)

W 1923 roku, o Izydorze było na tyle głosno, że zaproponowano mu pracę w Leningradzie – w katedrze Iwana Pawłowa – znanego fizjologa badającego u zwierząt tzw. “odruch Pawłowa”.Na poczatek władza przydzieliła im pokój w kamienicy ze wspólną kuchnią i toaletą. Klaudia dostała posadę kierowniczki państwowej apteki. Jednak życie w wielkim mieście – w tamtym czasie –  niosło ze sobą o wiele więcej zagrożeń dla rodziny Oberhard niż ktokolwiek mógł sie spodziewac…

Izydorze Gustawie Oberhard można przeczytać  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj) (tutaj),  (tutaj) (tutaj),  (tutaj)

Mapa pobytu rodziny OBERHARD lata: 1850 – 1950.

Mapa pobytu rodziny OBERHARD lata: 1850 –1950.

Rodząc sie okreslonego dnia w określonym miejscu nie znajdujemy się tam przypadkowo, ale jako skutek działań, błedów, szaleństw, czy marzeń naszych przodków.

Gdyby ktoś, przed laty zadał mi pytanie: “Dlaczego urodziłeś się w Warszawie – skoro twoi pradziadkowie pochodzili ze Lwowa i Wilna” – nie umiałbym odpowiedzieć, lub, co bardziej prawdopodobne, potraktowałbym pytanie jako idiotyczne.

Dzisiaj,  patrząc na powyższą mapę, zawierającą geograficzną drogę jaką przebyli moi protoplaści, znając ich indywidualne życiowe  losy:  odpowiedź jest jest jedna i oczywista.

Należy z pokorą przyjąć fakt, że owe wędrówki po świecie, bynajmniej nie turystyczne, spowodowane były przyczynami, przy wyjaśnianiu których logika zawodzi. Przyczyna bowiem pojawiła się gdzieś dużo wcześniej  . Może były to rozmowy rodziców o wolnej Polsce, może wpływ profesorów uczelni wileńskiej i lwowskiej, może treści kolportowanych ulotek, czy zwykłe przekonanie o sprawiedliwości społecznej wzmocnione młodzieńczą fantazją. Tego  nikt nie wie. Faktem jest, że marząc o Polskę, skazywani na zesłanie, osadzani w więzieniach, zmagając się z klimatem i ciężkim losem, walcząc w powstaniach i na wojnach – Kałusowski i Oberhard  przetrwali.

Przewędrowali pól świata, mieli dzieci i ich dzieci spotkały się.

Dlatego jesteśmy tu i teraz.

Źródło: archiwa rodzinne

 

Mapa pobytu rodziny OBERHARD lata: 1850 – 1950.

MAPA POBYTU RODZINY OBERHARD LATA: 1850 – 1950.

….

Drzewo Genealogiczne

Oberhard family at myheritage.com (wersja 1 )

Przodkowie osoby Aleksander Oberhard, III

Przodkowie osoby Aleksander Oberhard, III

Wersja 2

Izydor Oberhard – w skrócie

Izydor z siostra Irena (ok 1903 r)

Izydor z siostra Irena (ok 1903 r)

O Izydorze Gustawie Oberhard można przeczytać  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj),  (tutaj),  

 

– urodzony we Lwowie 22 listopada 1888r., syn Aleksandra Oberhard absolwenta wydziału medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego, późniejszego właściciela apteki “Pod Zgodą” we Lwowie przy ul. Zamarstynowskiej 38 i jego żony Karoliny Luizy Finkelstein, ostatniej przed I wojną dyrektorki żydowskiej szkoły dla dziewcząt we Lwowie, urodzonej w Wiedniu, dokąd wróciła po śmierci męża i na tamtejszym żydowskim cmentarzu jest pochowana; rodzina jego z całą pewnością nie była ortodoksyjna- zachowały się dwa zdjęcia rodziców z okresu wiedeńskiego i późniejszego lwowskiego, na obu brak strojów tradycyjnych czy jarmułek;

– kończy gimnazjum klasyczne
– 1906 r. rozpoczyna naukę na politechnice lwowskiej (Wyższa Szkoła Politechniczna), którą  po pierwszym “kursie”  przerywa wstępując na Uniwersytet Lwowski; ukończył dwa fakultety: w 1912r uzyskuje tytuł mgr farmacji, a w 1914 r. dr. filozofii  –  wydz. filozofii. Uniw. Jest kopia  listu Izydora do swojego lwowskiego  prof. Kazimierza Twardowskiego z 10. VI. 1912 r., w którym dość tajemniczo pisze o ważnych zmianach, jakie zaszły w jego życiu, o “długu, jaki ma teraz do spłacenia społeczeństwu” i z tego powodu musi zrezygnować z pracy naukowej; w źródłach rosyjskich znaleźliśmy wzmiankę o przynależności Izydora do polskiej partii demokratycznej ? od 1910 r.  Może tą partią być PPS, PPS-D.

-1914 r. zmobilizowany do wojska austriackiego, trafia do niewoli rosyjskiej, udaje mu się uciec, wraca do Lwowa, bierze udział w rozruchach studenckich, ponownie trafia do niewoli, zostaje zesłany  na Sybir, takie informacje przesłała nam nieżyjąca już córka Izydora ; wątek Legionów nie był jej znany.  W 1914 roku bierze udział w krwawej bitwie pod Marcinkowicami pod dowódctwem Piłsudskiego ( I Brygada ) i jak opisują: “Oberhard,sanitariusz 1. pp., który w czasie boju pod Marcinkowicami w 1914 r. dobrowolnie pozostał na pobojowisku z rannymi i został wziety do niewoli rosyjskiej”

w 1915 r. przebywa w guberni jenisejskiej , zasłynął pomagając opanować epidemię tyfusu wśród zesłańców; otrzymuje zgodę na przesiedlenie do Irkucka; pracuje w aptece polskiego zesłańca styczniowego Cezarego Kałusowskiego  – info. z broszury Towarzystwa Aptekarskiego w 75 rocznicę urodzin profesora Izydora Oberhard;  info o naszym pradziadku C. Kałusowskim – “Powstanie styczniowe i zesłańcy syberyjscy . Katalog fotografii ze zbiorów Muz. Hist. m.st. W-wy”, “Katalog zesłańców postyczniowych”, Instytut Historii PAN, W-wa;  “Losy zesłańców postyczniowych w Imperium Rosyjskim” KUL. 2006

-1917 r. żeni się z córką ww. zesłańca Klaudią Kałusowską , aptekarką; apteka ta znacjonalizowana działała przez okres międzywojenny, a później aż do lat 80-tych był w niej dom kultury; w zachowanym pamiętniku żony  info. , że władał biegle 12 językami

– 1918 r. naucza na Uniwersytecie Irkuckim – info.  z artykułu Zenowiusza Ponarskiego “Postacie niepospolite. W Irkucku i wokół niego” Nowy Kurier ( czasopismo polonijne w Kanadzie) N 24/2009; autor pisze o Tadeuszu Długoszowskim czł. PPS, (po wojnie błyskotliwa kariera u boku Piłsudskiego), który tak jak Izydor Oberhard walczył w bitwie pod Marcinkowicami,  że pozostawił pod opieką Izydora- profesora uniwersytetu irkuckiego swoją twórczość “papiery z Syberii”; autor ma nadzieje na odnalezienie  tych materiałów.  Być może Długoszowski i Oberhard znali się wcześniej z legionów właśnie, skoro tamten  dał mu na przechowanie  jak pisze “setki swawolnych pisemek” na temat osób spotkanych w czasie syberyjskiego zesłania.

– 1919 r. Irkuck, rodzi sie syn Aleksander

–  1923 r. rodzina przenosi się do Piotrogrodu, Izydor rozpoczyna karierę naukową w dziedzinie biochemii; pracuje w katedrze prof. Pawłowa; kariera międzynarodowa, prace naukowe tłumaczone na j. niem., ang.
– 1928 r. podróż do Polski (chyba pierwsza od 1914r.) i Niemiec; w pamiętniku żony opis tras, osób z którymi sie spotykał
– 1934 r. przenosi się do Moskwy, kariera kwitnie
– 1936 r. pierwsze aresztowanie przez  NKWD, wypuszczony
– 28 września 1937 ponownie aresztowany wraz z nową żoną, ich 4-letnie dziecko trafia do domu dziecka wrogów ludu, skąd zostaje zabrana przez pierwszą żonę Klaudię Kałusowską ( obie zginą podczas ewakuacji Leningradu w 1942), Izydor przerywa studia medyczne i wraca do Leningradu opiekować się matką
– 17 lutego 1938 r. sąd wojskowy skazuje go na karę śmierci za szpiegostwo
– 15 marca 1938 r. zostaje rozstrzelany
– 1959 r. zrehabilitowany przez Moskiewski Sąd Wojenny- dokumenty w archiwum rodzinnym.

O nas

Rok 2010

Rok 1880 Wieden

Rok 1924Rok 1912. Lwów.

Rok 1960

Ostatnie lata bajkowego świata: dzieciństwo, nauka… Izydor kończy studia (medycyna i filozofia), przejmuje po ojcu aptekę, jako poddany austriacki zostaje wcielony do wojska i wysłany na front. Niewola, ucieczka, powrót do Lwowa i zsyłka na Sybir za naiwną zabawę w politykę. Jako lekarz, opanowuje epidemię tyfusu w obozie i w nagrodę może wyjechać do Irkucka. Tam poznaje Klaudię córkę polskiego zesłańca z okresu Powstania Styczniowego: Cezarego Kałusowskiego. Też lekarz, prowadzi aptekę. Izydor i najmłodsza córka aptekarza zakochują się w sobie, pobierają i w 1919 roku roku na świat przychodzi im syn Aleksander, a w 5 lat później córka: Anna.

Na pewno nie łatwo żyło się w Irkucku na początku XX wieku. Powstająca komunistyczna władza szukała oparcia przede wszystkim wśród ludzi wykształconych – nawet czekista z naganem mógł się zbuntować gdy było zimno i głodno.. I tak oto porządnie wykształcony (mówił 12 językami, doktorat z medycyny i filozofii) i dzielący swój czas pomiędzy badania naukowe i rodzinę, Izydor zaczął tworzyć podstawy radzieckiej nauki (biochemii i farmacji).

Jeździł po świecie, korespondował z największymi sławami tamtych czasów, przeprowadził się z rodziną do Leningradu (Petersburg). Rozwiódł się z Klaudią i ożenił ze swoją studentką Zoją (urodziła im się córka Irena), później przeniósł się do Moskwy.

Ale w 1937 roku komuniści nie potrzebowali już schlebiać swojemu społeczeństwu. W wielkiej czystce tysiące naukowców trafiło do więzień i było rozstrzeliwanych. Izydor został także aresztowany i zamordowany w sierpniu 1938 roku. Pretekstem było lustro przywiezione ze wschodu. Ozdobne motywy na ramie układały się zdaniem czekistów w symbole swastyki. Nie musieli się nawet wysilać:  spreparowany, lub wymuszony donos któregoś z kolegów Izydora spowodował “nalot” na mieszkanie i zabór mienia. Jak wielu innych porządnych ludzi podobno do końca wierzył, że to tylko pomyłka sądowa i wszystko się wyjaśni.

Jego żona Zoja także została aresztowana (przeżyła – zmarła w Moskwie po wojnie), majątek  zarekwirowany (min oryginalne skrzypce Stradivarius), Irenka trafiła do domu dziecka (zginęły razem z Klaudią podczas ewakuacji z Leningradu).

Rok 2007